Fentermina (np. Adipex-P, Oby-Cap, Suprenza, T-Diet, Duromin, Zantryl, Razin, Terfamex, Sentis, Ifa Acxion)

α,α,-dimethylphenethylamine hydrochloride

Dostępność: dobra
Podrabiany: rzadko
Dla kobiet: tak
Dla początkujących: tak (po wyczerpaniu innych metod!)
Dawkowanie:  15-30 mg dziennie
Skutki uboczne: małe lub średnie, zależne od dawki i stosowania innych środków
Zastosowanie: redukcja, rekompozycja, farmakologiczna terapia otyłości
Okres półtrwania:  od 19 do 24 h [11], od 16 do 31 h [13]
Typowa długość cyklu: kilka-kilkanaście tygodni
Aromatyzacja: nie
Sposób podawania: tabletki
Wpływ na receptory β1: pośrednio, poprzez noradrenalinę
Wpływ na receptory β2: pośrednio, słabo, poprzez noradrenalinę
Wpływ na receptory β3: pośrednio, poprzez noradrenalinę
Wpływ na receptory 5-HT: słaby
Dawka śmiertelna (LD50): doustnie 151 mg/kg m.c. (szczury), 124 mg/kg m.c. (myszy); króliki: 15-20 mg fenterminy HCL/kg m.c. dożylnie [12]; podskórnie 68 mg/kg m.c. (myszy)

Fentermina  – charakterystyka

Fentermina (np. sprzedawana pod marką Adipex)– pojawiła się na rynku w 1959 roku jako lek do zwalczania otyłości i nadal jest w obrocie – głównie w USA, mimo wielu kontrowersji z nią związanych. Nie jest dopuszczona do obrotu w Polsce i większości krajów europejskich (poza Czechami).  Jest spotykana w Izraelu, Australii, Nowej Zelandii, Hong Kongu, Malezji, południowej Afryce, w Czechach (Gerot-Lannach Pharma, ADIPEX RETARD), na Kostaryce, Dominikanie, w Gwatemali, na Filipinach,  w USA (Adipex-P, Osymia, Qsymia, Suprenza), Południowej Korei, Chile, Hondurasie, Salwadorze, Meksyku, Singapurze, Tajlandii,  Belize, Panamie [23].

Jest zalecana do kuracji trwających do 12 tygodni. Zwykle podaje się ją w dawce od 15 do 30 mg dziennie. Tabletka z chlorowodorkiem fenterminy (37,5 mg) zawiera w istocie tylko 30 mg fenterminy.

Adipex-P to fentermina HCL (ang. phentermine hydrochloride), z kolei np. produkt Phentermine Resin firmy Lannett, produkt Ionamin oraz Adipex Retard zawierają żywiczan fenterminy (ang. phentermine resin). Chlorowodorek jest uwalniany szybko, z kolei żywiczan powinien uwalniać się wolniej (retard, extender release).

Fentermina jest sklasyfikowana jako stymulant oraz traktowana jako doping (kategoria: S-6 stymulanty).

Farmakokinetyka

Pobudza receptory beta-adrenergiczne w okołosklepieniowej części podwzgórza. Maksymalne stężenie w osoczu osiąga po 3 do 4,4h od spożycia. Okres półtrwania wynosi od 19 do 24 h [11] lub od 16 do 31 h [13]. Różne źródła podają różne dane.

Fentermina jako substancja psychotropowa

Należy dodać, iż fentermina  nie jest dopuszczona do obrotu w Polsce, nie jest zarejestrowana na polskim rynku, nie wolno jej sprowadzać i nią handlować. Mało tego, może się okazać, iż spowoduje u danej osoby zagrożenie utraty życia lub zdrowia, a to wyczerpuje znamiona art. 165 § 1 pkt 2 k.k. [14]. Za to też grożą konsekwencje prawne. Do kompletu atrakcji należy doliczyć możliwość odpowiadania nawet za jej posiadanie z przepisów Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, gdyż fentermina jest sklasyfikowana: „substancje psychotropowe grupy IV-P” [15,16].

Tak więc w grę wchodzi art. 55. ust.. 1 „USTAWY z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii”:

„Art. 55. 1. Kto, wbrew przepisom ustawy, dokonuje przywozu, wywozu, przewozu, wewnątrzwspólnotowego nabycia lub wewnątrzwspólnotowej dostawy środków odurzających, substancji psychotropowych lub słomy makowej, podlega grzywnie i karze pozbawienia wolności do lat 5.

2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku” [15,16].

Dotyczy sprowadzania fenterminy z Czech, a samo jej posiadanie może wyczerpywać znamiona art. 62 ust. 1:

„Art. 62. 1. Kto, wbrew przepisom ustawy, posiada środki odurzające lub substancje psychotropowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

2. Jeżeli przedmiotem czynu, o którym mowa w ust. 1, jest znaczna ilość środków odurzających lub substancji psychotropowych, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.”

Jeśli chodzi o art.124 Ustawy Prawo Farmaceutyczne jest to przestępstwo ścigane z urzędu, podobnie jak art. 165 KK. W grę mogą wchodzić również przepisy prawa o własności przemysłowej np. „wprowadzanie do obrotu podrobionych towarów” [17].

Przykładowo: „Policjanci w trakcie koordynowanej przez Biuro Kryminalne KGP akcji wymierzonej przeciwko internetowym handlarzom lekami zatrzymali 28 osób. W działaniach brały udział komendy wojewódzkie Policji we Wrocławiu, Bydgoszczy, Gdańsku, Szczecinie, Katowicach, Krakowie, Białymstoku i KSP. Wśród zabezpieczonych leków znalazł się m.in. zabroniony w Polsce lek na otyłość Adipex Retard. Policjanci w trakcie realizacji zabezpieczyli 21 komputerów oraz farmaceutyki:

• Adipex Retard – 500 tabletek (zabroniony na rynku polskim ze względu na posiadanie fenterminy, substancji odurzającej),
• Meizitang – 40 opakowań, 1 280 tabletek (zabronione ze względu na sibutraminę, działającą podobnie do amfetaminy),
• LiDA – 925 opakowań, 26 400 tabletek (zabronione ze względu na sibutraminę, działającą podobnie do amfetaminy),
• Meridia – 180 tabletek (lek tylko na receptę),
• Xenical- 20 kapsułek (lek tylko na receptę),
• Lindax – 30 kapsułek (lek tylko na receptę),
• inne – ponad 1 000 opakowań innych specyfików produkcji chińskiej nieznanego pochodzenia” [18].

Dodać należy, iż obecnie preparat Meridia zawierający sibutraminę jest nielegalny w Polsce, tak samo jak Adipex. W momencie, gdy cytowana sprawa się toczyła, Meridia była jeszcze w obrocie w Polsce (wycofano ją dopiero w 2010 roku).

Dyskusja prawna może dotyczyć artykułu 124 Ustawy Prawo Farmaceutyczne, gdyż wedle interpretacji: „również z tego względu, tj. braku definicji ustawowej pojęcia „wprowadzenia

do  obrotu  produktu leczniczego” komentatorzy tej ustawy stoją na stanowisku, że „co  do  zasady,  pojęcie  to  odnosi  się  do  pierwszego  wprowadzenia  do  obrotu.  Podmiotem  wprowadzającym  produkt  leczniczy  do  obrotu  jest  więc  zazwyczaj  podmiot  odpowiedzialny  (często  tożsamy  z  wytwórcą)” [14].

Fentermina vs amfetamina – mechanizm działania

Fentermina ma więcej wspólnego z narkotykami, uzależnieniami niż ze środkami odchudzającymi.

α,α,-dimethylphenethylamine hydrochloride jest to fentermina.

α-methylphenethylamine jest to amfetamina, np. racemiczna

Fentermina powoduje 6,6 krotnie większy wyrzut noradrenaliny w porównaniu do wyrzutu dopaminy [4] – więc działa głównie poprzez stymulację adrenergiczną. Z kolei uwolniona z zakończeń włókien współczulnych noradrenalina działa poprzez receptory alfa i beta adrenergiczne.  W kontekście receptorów beta 1 norepinefryna oddziałuje silniej niż adrenalina. Receptory beta2 są domeną adrenaliny, noradrenalina jest w tym względzie słabsza. Agonistami beta3 są w porównywalnej sile adrenalina i noradrenalina. Teoretycznie wyrzut noradrenaliny ma hamować apetyt, zaś pośrednio fentermina ma wpływać na poziom leptyny.  

Receptory beta1 – ich pobudzenie zwiększa częstość pracy serca, siłę skurczu i prędkość przewodzenia impulsów. Typowi agoniści beta1 to: prenalterol, ksamoterol, izoprenalina, dobutamina. Jeśli chodzi o endogennych agonistów: to noradrenalina > adrenalina. Częściowym agonistą receptorów β1 jest efedryna. Pośrednio i nieselektywnie na te receptory działa amfetamina, metamfetamina, dopamina.

Receptory beta2 – ich pobudzenie powoduje rozkurcz naczyń wieńcowych, oskrzeli i macicy, jak również do rozszerzenia naczyń krwionośnych np. w mięśniach. Pod względem metabolicznym pobudzenie receptorów beta2 prowadzi do zwiększonej lipolizy komórek tłuszczowych, rozpadu glikogenu w mięśniach (glikogenolizy), także pobudzenia glikogenolizy w wątrobie oraz glukoneogenezy w wątrobie. Typowi agoniści receptorów β2 to: salbutamol, clenbuterol, bametan, reproterol, salmeterol, terbutalina, fenoterol, prokaterol, izoprenalina [8]. Jeśli chodzi o endogennych agonistów: to adrenalina > noradrenalina [9]. Częściowym agonistą receptorów β2 jest efedryna. Pośrednio i nieselektywnie na te receptory działa amfetamina, metamfetamina.

Receptory beta 3 – rozmieszczone np. w tkance tłuszczowej, ich pobudzenie aktywuje lipolizę. Agoniści β3 to: noradrenalina i adrenalina, dodatkowo: mirabegron [10], BRL 37344, cyjanopindolol, SR 58611, CL 316243, CGP 12177, ZD 2079 [8]. Takie działanie wykazuje również sibutramina. Uwaga: prawdopodobnie receptory β3 są kluczowe dla spalania tkanki tłuszczowej; na powierzchni brązowej i białej tkanki tłuszczowej zidentyfikowano właśnie receptory beta3! (ponadto w pęcherzu, być może są także w innych tkankach).

Substancję z podobnej grupy co fentermina, czyli amfetaminę zsyntetyzowano w roku 1887 [6], zaś wprowadzono do obrotu w roku 1932 pod nazwą benzedryna [5]. Do końca lat 60 XX wieku pozostawała w wolnym obrocie, bez pozwolenia. Później została zakazana. Wbrew obiegowym opiniom, osoby uzależnione są w stanie przeżyć nawet astronomiczną dawkę 10 g amfetaminy – o czym donoszą naukowcy [5]. Osoba nie mająca kontaktu z narkotykiem może nie przetrwać jednorazowej dawki około 1 g lub ok. 2 mg na kg m.c.

WYRZUT NORADRENALINY:

amfetamina > metamfetamina > fentermina > efedryna

WYCHWYT ZWROTNY NORADRENALINY:

amfetamina > metamfetamina > efedryna > fentermina

WYRZUT SEROTONINY (5-HT):

Metamfetamina (racemiczna) > amfetamina > fentermina > metamfetamina (lewoskrętna) > efedryna

WYCHWYT ZWROTNY SEROTONINY (5-HT):

Metamfetamina (racemiczna) > amfetamina > fentermina > metamfetamina (lewoskrętna) > efedryna

WYRZUT DOPAMINY:

metamfetamina (racemiczna) > amfetamina > fentermina > metamfetamina (lewoskrętna)  > efedryna

WYCHWYT DOPAMINY:

amfetamina > metamfetamina (racemiczna) > fentermina > efedryna > metamfetamina (lewoskrętna)

Teoretycznie podobnie jak amfetamina, fentermina:

• powoduje wyrzut noradrenaliny,
• powoduje wyrzut dopaminy (choć należy dodać, iż bardzo niewielki),
• powoduje wyrzut serotoniny (choć należy dodać, iż bardzo niewielki).

Dla przykładu (mniejsza wartość IC50 = silniejsze działanie na norepinefrynę):

• amfetamina osiągnęła wskaźnik:  7,07 nmol/l pod względem wyrzutu noradrenaliny (mieszanka),
• metamfetamina osiągnęła wskaźnik:  od 12,3 do 27,5 nmol/l (w zależności od odmiany), pod względem wyrzutu noradrenaliny,
• fentermina osiągnęła wskaźnik: 39,4 nmol/l pod względem wyrzutu noradrenaliny,
• efedryna osiągnęła wskaźnik:  72,4 nmol/l pod względem wyrzutu noradrenaliny.

Jak widać, amfetamina jest najsilniejsza w tym zestawieniu, na drugim miejscu metamfetamina – i tu zamykamy twarde, wyniszczające narkotyki  – tymczasem „niegroźna” fentermina jest niewiele słabsza, przewyższa pod tym względem efedrynę (którą z hukiem wyrzucono z suplementów diety).

Dla przykładu (mniejsza wartość IC50 = silniejsze działanie na dopaminę):

• amfetamina osiągnęła wskaźnik:  24,8 nmol/l (mieszanka racemiczna),
• metamfetamina osiągnęła wskaźnik: 24,5 nmol/l  (racemiczna),  
• fentermina osiągnęła wskaźnik: 262 nmol/l (była znacznie silniejsza od efedryny pod tym względem),
• metamfetamina osiągnęła wskaźnik: 416 nmol/l (lewoskrętna),
• efedryna osiągnęła wskaźnik:  1 350 nmol/l  pod względem wyrzutu dopaminy (była najsłabsza w tym zestawieniu).

Co ciekawe, dawki wywołujące efekty jak 30-40 mg  amfetaminy to:

• 14-15 mg metamfetaminy (a więc jest dwukrotnie silniejsza),
• 30 mg fenterminy (a więc niewiele jej ustępuje),
• 35-75 mg efedryny,
• 120 mg MDMA.

Podobnie jak topiramat, fentermina nie jest wskazana do stosowania u ciężarnych, istnieją przesłanki by sądzić, iż fentermina ma wpływ na rozwój płodu (kategoria X wg FDA).

Fentermina –topiramat

Fentermina często jest stosowana razem z topiramatem. Pomimo kilkukrotnych prób preparaty typu Qsiva (fentermina + topiramat) nie zostały dopuszczone do obrotu w Unii Europejskiej [19]. Dlaczego?

Wg uzasadnienia z dnia 18 października 2012 r. Europejskiej Agencji Leków istnieją zasadnicze wątpliwości odnośnie długoterminowych skutków stosowania podobnych substancji dla serca i układu krążenia szczególnie, iż fenterminę wiąże się ze zwiększoną częstością pracy serca (oddziaływanie na receptory beta1-adrenergiczne). Istnieje wiele wątpliwości dotyczących depresji oraz zaburzeń poznawczych (dotyczących pamięci i uwagi). Oczywiście, powszechnie uznaje się podobne preparaty jako nie nadające się dla kobiet w ciąży. Ostatecznie komitet ds. produktów medycznych stosowanych u ludzi (ang. Committee for Medicinal Products for Human Use) uznał, iż ryzyko ze stosowania preparatu Qsiva przewyższa korzyści [19].

Topiramat jest sklasyfikowany jako monosacharyd z podstawnikiem sulfaminianowym. Od 1996 roku jest w użyciu jako środek przeciw padaczce, a od 2004 roku jako lekarstwo zapobiegające migrenowym bólom głowy. Istnieją doniesienia, iż topiramat może zmniejszać przyjmowane kalorie poprzez wywołanie wczesnej sytości lub zmniejszenie glukoneogenezy. Istnieją doniesienia, iż może powodować spowolnienie procesów myślowych oraz parestezje. Może zwiększać tendencje samobójcze:

„W badaniach klinicznych przeprowadzonych z podwójną ślepą próbą zdarzenia samobójcze związane z  przyjmowaniem produktu (myśli samobójcze, próby samobójcze i rzeczywiste samobójstwa) występowały z częstością 0,5% u pacjentów leczonych topiramatem (u 46 z 8 652 leczonych pacjentów), przy czym ich częstość była prawie 3 razy większa niż u pacjentów, którym podawano placebo (0,2%; u 8 z 4 045 leczonych pacjentów)” [2].

Topiramat może również powodować zmniejszoną potliwość, jaskrę oraz kwasicę metaboliczną. Zmniejszona potliwość to droga do skrajnie niebezpiecznego syndromu – hipertermii, szczególnie jeśli topiramat stosują sportowcy (np. trenujący w niesprzyjających warunkach – znacznego nasłonecznienia, przy dużej wilgotności, przy odwodnieniu, długotrwałej pracy itd.). Kwasica może prowadzić do zmniejszenia gęstości kości oraz zwiększa ryzyko powstawania kamieni nerkowych. Odnotowywano również zaburzenia pola widzenia. Topiramatu nie wolno stosować w ciąży, niesie ze sobą szereg poważnych skutków ubocznych – zmniejszona masa płodu, wady rozwojowe, wolniejszy rozwój.

Skuteczność fenterminy w redukcji wagi ciała

• Metaanaliza 6 badań (uwzględniających grupę placebo) z lat 1975-1999, interwencji trwających od 2 do 24 tygodni przynosi obserwację, iż fentermina wiąże się ze średnim spadkiem wagi ciała większym o 3,6 kg (zakres 0,6 – 6 kg) w porównaniu do grupy placebo.
• Fentermina (np. Adipex, Phentermine) oznacza redukcję ledwie o 12,2-13 kg masy w ciągu 9 miesięcy, czyli utratę 1,3 do 1,44 kg masy miesięcznie, w podwójnie ślepej próbie. Większe efekty przyniosło branie fenterminy z przerwami. Grupa placebo utraciła 4,8 kg masy.
• W kolejnym badaniu wzięły udział 74 osoby. Eksperyment trwał 12 tygodni, codziennie stosowano 30 mg fenterminy dziennie lub placebo. Waga ciała spadła średnio w grupie fenterminy o 8,1 kg ± 3,9 kg, w grupie placebo o 1,7 ± 2,9 kg, obwód w pasie spadł o 7,2 ± 0,5 cm w grupie fenterminy oraz 2,1 ± 0,6 cm w grupie placebo. W grupie fenterminy spadł też całkowity cholesterol oraz frakcja LDL. Ciśnienie skurczowe i rozkurczowe bez różnicy pomiędzy grupami. Najczęstsze skutki uboczne to suchość w ustach i bezsenność [21].
• W kolejnym badaniu w ciągu 12 tygodni podawano pacjentom 37,5 mg fenterminy odnotowano spadek wagi ciała średnio o 6,7 ± 2,5 kg, zaś obwodu w pasie o 6,2 ± 3,5 cm [22].
• Dwa badania trwały po 56 tygodni. OB-302: badano niskie i wysokie dawki, w eksperymencie OB-303 średnie i wysokie. Najwyższa dawka w badaniach to było 15 mg fenterminy i 92 mg topiramatu. W grupie leków 68,4% badanych uzyskało spadek masy ciała o 5% lub większy, zaś 47,4% badanych o 10% masy ciała lub większy. W grupie placebo odpowiednio: 19,1% o 5%, zaś 7,4% o co najmniej 10%. W 19,9% przypadków wystąpiły parestezje, w grupie placebo tylko u 1,9% badanych.

„Ocenie skuteczności klinicznej poddawany jest również preparat skojarzony zawierający topiramat i fenterminę (Qnexa). Z badania klinicznego II fazy, którego rezultaty przedstawione są na stronie internetowej producenta preparatu Qnexa, wynika że preparat ten podawany w ciągu 24 tygodni 200 otyłym osobom powodował średnią utratę masy ciała o ponad 9 kg większą niż w przypadku podania placebo. Lek był dobrze tolerowany i nie powodował istotnych działań niepożądanych” [7].

Jeśli chodzi o wpływ na ciśnienie krwi – badania długoterminowe fenterminy np. 52 tygodniowe studium W. Timothy Garvey’a z 2012 roku, prowadzone na 676 osobach, nie potwierdzają tego efektu [8]. Były to badania trójetapowe o nazwach EQUIP, CONQUER oraz SEQUEL.

Podawano tam:

• 7,5 mg fenterminy + 46 mg wolno uwalnianego topiramatu (153 osoby),
• 15 mg fenterminy + 92 mg wolno uwalnianego topiramatu (295 osób),
• grupa placebo liczyła 227 osób.

Należy dodać, iż uwzględniono tu zmiany w trybie życia, zmniejszenie podaży energii o 500-1000 kcal dziennie  (więc stąd także efekty w grupie placebo).

Efekty w redukcji masy ciała o 20% lub więcej:

• 15,3% badanych (dawka 15 mg fenterminy + 92 mg wolno uwalnianego topiramatu),
• 9,2% badanych (7,5 mg fenterminy + 46 mg wolno uwalnianego topiramatu),
• 2,2% badanych w grupie placebo.

Efekty w redukcji masy ciała o 15% lub więcej:

• 31,9% badanych (dawka 15 mg fenterminy + 92 mg wolno uwalnianego topiramatu),
• 24,2% badanych (7.5 mg fenterminy + 46 mg wolno uwalnianego topiramatu),
• 6,6% w grupie placebo.

Efekty w redukcji masy ciała o 10% lub więcej:

• 53,9% badanych (dawka 15 mg fenterminy + 92 mg wolno uwalnianego topiramatu),
• 50,3% badanych (7,5 mg fenterminy + 46 mg wolno uwalnianego topiramatu),
• 11,5% w grupie placebo.

Średnioroczny spadek wagi wynosił 8,1 kg (7,5 mg fenterminy + 46 mg topiramatu) lub 10,2 kg (dawka 15 mg fenterminy + 92 mg wolno uwalnianego topiramatu).

56 tygodniowe branie preparatu QSYMIA przynosi redukcję wagi o ok. 10,6% (dawki 15 mg fenterminy + 92 mg topiramatu) lub 8,4% (7,5 mg fenterminy + 46 topiramatu). Kolejny etap przyniósł redukcję wagi ciała o 9,3%  (7,5 mg fenterminy + 46 topiramatu) oraz 10,5% (dawki 15 mg fenterminy + 92 mg topiramatu).

Z badaniem można zapoznać się tutaj: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3260065/

Czy fentermina jest odpowiednia dla kulturystów i odchudzających się kobiet?

Pojawia się tu wiele wątpliwości. Po pierwsze – jako sympatykomimetyk może powodować znaczące zaburzenia np. pierwotne nadciśnienie płucne, choroby serca, nagłe incydenty sercowo-naczyniowe lub mózgowo-naczyniowe. Dodatkowo ma potencjał uzależniający – gdyż szybko pojawia się tolerancja dawki (patrz akapit o osobach uzależnionych od amfetaminy, które mogą przyjąć równowartość 10-krotności dawki śmiertelnej narkotyku).

Fentermina pozostaje w obrocie w USA, jej status w UE czeka na uregulowanie. Komisja Europejska zabrania wprowadzania podobnych preparatów na rynek (w tym polski) [9].

Kiedy unikać kontaktu z fenterminą [10]? Jeśli:

• masz choroby serca, zaburzenia rytmu, przeszedłeś zawał,
• masz nadciśnienie płucne,
• masz wysokie ciśnienie krwi,
• masz nadczynność tarczycy,
• masz jaskrę,
• jesteś w ciąży lub karmisz piersią,
• nadużywasz alkoholu lub narkotyków,
• stosujesz zioła lub leki pochodzenia roślinnego,
• stosujesz inne stymulanty (efedrynę, sibutraminę, kofeinę, salbutamol, clenbuterol),
• stosujesz inne leki,

może wywołać poważne interakcje!

Fentermina wywołuje poważne interakcje:

1. z fenylopropanoloaminą (problemy sercowo-naczyniowe),
2. z bupropionem (drgawki),
3. z paroksetyną (wzmacnia efekty fenterminy),
4. z fenfluraminą (uszkodzenia zastawek, choroba serca),
5. z wenlafaksyną (wzmacnia efekty fenterminy),
6. z tramadolem (drgawki),
7. z escitalopramem (lek SSRI, wzmacnia efekty fenterminy – może wywołać syndrom serotoninowy),
8. z lorcaserinem (uszkodzenia serca).

Skutki uboczne typowe dla fenterminy:

• tachykardia,
• euforia,
• bóle głowy,
• podenerwowanie,
• możliwość przedawkowania, uzależnienia,
• szybko rosnąca tolerancja na lek,
• impotencja, zmiany w libido,
• pokrzywka, zmiany skórne,
• zatwardzenie, biegunka lub inne objawy ze strony układu pokarmowego,
• efekty odstawienia przy stosowaniu dłuższych dawek,
• suchość w ustach,
• może wpływać na zdolność do kierowania pojazdami, należy to dobrze rozważyć,
• ryzyko rozwoju pierwotnego nadciśnienia płucnego (pierwotne nadciśnienie płucne (IPAH) to   nieprawidłowy   wzrost ciśnienia w   tętnicy płucnej o  nieustalonej etiologii. Nadciśnienie płucne (PH) rozpoznaje się,    gdy średnie ciśnienie w  tętnicy płucnej przekracza 25 mmHg w  bezpośrednim pomiarze   hemodynamicznym) [20],
• ryzyko rozwoju zastawkowej choroby serca, dotyczy zastawek dwudzielnej, trójdzielnej oraz aorty (tak naprawdę skutki uboczne takiej terapii mogą wynikać w największej mierze z oddziaływania fenfluraminy, gdyż często stosowano fenterminę razem z fenfluraminą w kombinacji jako phen-fen; lek szybko wycofano, podobnie jak fenfluraminę i jej pochodne np. Mediator/Benfluorex),
• bezsenność,
• kołatanie serca,
• rozdrażnienie,
• podniesione ciśnienie krwi (choć nie potwierdziły tego długoterminowe badania) [8].

Administrator serwisu uznaje zjawisko dopingu i stosowania niedozwolonych substancji w sporcie, a także wbrew zaleceniom medycznym, za skrajnie naganne, nieuczciwe i niemoralne. Jakiekolwiek  informacje zawarte w artykułach dotyczących dopingu i farmakologii nie mogą być traktowane ani służyć jako instruktaż. Treść artykułów przedstawia jedynie zebrane informacje dotyczące powyższego tematu. Stosowanie dopingu niesie za sobą ryzyko utraty zdrowia oraz w wielu przypadkach nawet utraty życia.

Referencje:

1. “Effectiveness, tolerability and practical application of the newer generation anti-obesity medications” Jeffrey S. MacDaniels and Thomas L. Schwartz http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4831638/
2. Charakterystyka Topamax
3. “Management of obesity and cardiometabolic risk – role of phentermine/extended release topiramate” Arianne N Sweeting,1 Eddy Tabet,1 Ian D Caterson,1,2 and Tania P Markovic1,2 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3926768/
4. “Amphetamine-Type Central Nervous System Stimulants Release Norepinephrine More Potently Than They Release Dopamine and Serotonin”  RICHARD B. ROTHMAN http://www.maps.org/images/pdf/2001_rothman_1.pdf
5. Jaka   jest  największa   tolerowana   dawka amfetaminy u osób uzależnionych? – opis przypadku zatrucia 10 g narkotyku. H. Kostek, J. Sawiniec, M. Tchórz, A. Kujawa, H. Lewandowska-Stanek http://toksykologia-lublin.pl/resources/Amfetamina.pdf
6. „AMFETAMINA,  METAMFETAMINA I ICH PSYCHOAKTYWNE ANALOGI STRUKTURALNE”.Bogdan  SzukaIski  Zakład Biochemii  Instytutu Psychiatrii  i Neurologii http://ain.ipin.edu.pl/archiwum/1995/3/AiN_3-1995-05.pdf
7. „Otyłość: przegląd aktualnie stosowanych leków i nowych związków poddawanych ocenie klinicznej” Obesity: A review of currently used antiobesity drugs and new compounds in clinical development Postepy Hig Med Dosw. (online), 2007; 61: 612-626
8. “Two-year sustained weight loss and metabolic benefits with controlled-release phentermine/topiramate in obese and overweight adults (SEQUEL): a randomized, placebo-controlled, phase 3 extension study 1–3” W Timothy Garvey, Donna H Ryan, Michelle Look, Kishore M Gadde, David B Allison, Craig A Peterson, Michael Schwiers, Wesley W Day, and Charles H Bowden Am J Clin Nutr 2012;95:297–308. 2012 American Society for Nutrition http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3260065/
9. http://ec.europa.eu/health/documents/community-register/2013/20130514125716/dec_125716_pl.pdf
10. http://www.drugs.com/phentermine.html
11. “Clinical utility of phentermine/topiramate (Qsymia™) combination for the treatment of obesity” Diabetes Metab Syndr Obes. 2013; 6: 131–139. Published online 2013 Apr 8. doi:  10.2147/DMSO.S43403 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3626409/
12. Toksykologiczna analiza fenterminy I dane naukowe: http://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/nda/2011/202088Orig1s000PharmR.pdf
13. https://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search/a?dbs+hsdb:@term+@DOCNO+3158
14. http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia3/V%20KK%20272-13-1.pdf
15. http://www.kbpn.gov.pl/portal?id=108828
16. http://prawo-porady.pl/artykuly,zakup-nielegalnych-substancji-psychotropowych,80.html
17. Przestępczość farmaceutyczna
18. http://www.policja.pl/pol/aktualnosci/5839,Zwalczanie-handlu-lekami-w-Internecie.pdf
19. Qsiva
20. https://journals.viamedica.pl/ginekologia_polska/article/view/46318/33106
21. Randomized controlled trial to investigate the effects of a newly developed formulation of phentermine diffuse-controlled release for obesity. Diabetes Obes Metab. 2010 Oct;12(10):876-82. doi: 10.1111/j.1463-1326.2010.01242.x. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20920040
22. Effects on Weight Reduction and Safety of Short-Term Phentermine Administration in Korean Obese People http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2687747/
23. https://www.drugs.com/international/phentermine.html