1,3-dimethylamylamine, DMAA (metyloheksanamina), geranamina, methylhexaneamine (dimethylpentylamine)

4-methylhexan-2-amine

Dostępność: dobra
Podrabiana: rzadko
Dla kobiet: tak
Dla początkujących: tak
Dawkowanie:  20-30 mg na porcję, czasem do 80-100 mg dziennie
Skutki uboczne: małe lub średnie
Zastosowanie:  redukcja, pobudzenie, nowy środek psychoaktywny
Okres półtrwania:  8,45+/- 1,9 h [6]
Typowa długość cyklu: stosowana doraźnie
Aromatyzacja: nie
Sposób podawania: doustnie
Dawka śmiertelna: 185 mg/kg u myszy [6]
Wpływ na receptory β1: tak, pośrednio
Wpływ na receptory β2: znikomy, pośrednio
Wpływ na receptory β3: tak, pośrednio

Czy DMAA to produkt naturalny?

DMAA zostało opatentowane w latach 40’ XX wieku, jako środek zmniejszający przekrwienie nosa. Występuje pod nazwami:

• metyloheksanamina,
• geranamina,
• dimethylpentylamina,
• 1,3-dimetyloamylamina,
• 4-metyloheksan-2-amina,
• 2-heksanamina 4-metylo,
• DMAA,
• olej z geranium,
• Floradrene,
• geranium,
• 1,3 dimethylamina,
• wyciąg z olejku kwiatowego – bodziszka) (choć w rzeczywistości ten olejek nie jest jej źródłem),
• wyciąg z olejku bodziszkowego (choć w rzeczywistości ten olejek nie jest jej źródłem),
• methylhexaneamine.

Geranamina jest sklasyfikowana na liście antydopingowej w kategorii S.6 Stymulanty [12]. DMAA była powszechnym składnikiem przedtreningowych suplementów diety oraz „spalaczy” tłuszczu.      

W badaniu za 2013 r. Di Lorenzo C i wsp. [3]  za pomocą wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC) sprawdzono pod względem zawartości metyloheksanaminy ekstrakty z liści i łodyg czterech gatunków pelargonii oraz trzech odmian. Badano również zawartość DMAA w pelargonii pachnącej (pelargonium graveolens), w tym w oleju. W żadnych liściach ani łodygach nie stwierdzono obecności DMAA [3]. Nie wiadomo więc czy DMAA w ogóle występuje naturalnie. Ilości 1,3 dimethylaminy w suplementach (~30 mg) świadczą, iż jest to związek syntetyczny, dodany nielegalnie. W kolejnym badaniu Austin KG i wsp. [4] sprawdzono, czy DMAA występuje w roślinach bodziszkowatych, w olejku z geranium i suplementach diety. Zbadano 1 odmianę pelargonii, jedną odmianę geranium z dokładnością 1-2 ng na gram (kosmiczna czułość) metodą UPLC-MS/MS (ultrasprawna/ultraszybka chromatografia cieczowa sprzężona z tandemowym spektrometrem mas). Wyniki: 1,3 dimetyloamina nie jest pochodzenia naturalnego, jest sztucznie dodawana do różnych suplementów  [4].

DMAA jako nowy środek psychoaktywny używany w klubach

DMAA znalazło zastosowanie w sporcie, początkowo było legalnym składnikiem suplementów przedtreningowych i „spalaczy” – obecnie znajduje się na liście antydopingowej WADA. Przy tym należy do nowych środków psychoaktywnych masowo nadużywanych w celach rozrywkowych, w tej samej grupie jest: mefedron, metiopropamina, MXE (Metoxetamina, Metoksetamina, Methoxetamine, MKet), TFMPP, BZP, pentedron, methylone [5]. W świetle porównania stopnia nadużywania DMAA z klasycznymi narkotykami póki co wypada ono blado. W badaniu J.R.H. Archera i wsp. [5] w  9 angielskich miastach 26 kwietnia 2014 r. rozlokowano pisuary (Birmingham, Brighton, Bristol, Edinburgh, Leeds, Liverpool, Londyn, Manchester Newcastle), w pobliżu dyskotek i nocnych klubów. Po 12 h pobrano anonimowo próbki moczu w celu ustalenia stosowania przez ludność: SAA, narkotyków i nowych substancji psychoaktywnych (w tym DMAA).

Wyniki:

• wszędzie znaleziono kofeinę i nikotynę,
• w 9 miastach znaleziono kokainę,
• w ośmiu miastach: MDMA,
• w siedmiu: 3,4-MDA, morfinę,
• w sześciu metadon,
• w pięciu amfetaminę i marihuanę oraz mefedron (4-metylometkatynon, 4-MMC),
• w trzech ketaminę oraz metiopropaminę,
• w dwóch katynon, metoksetaminę oraz DMAA (methylhexaneamine)
• w jednym metamfetaminę, TFMPP (3-Trifluoromethylphenylpiperazine), BZP, pentedron oraz metylon (bk-MDMA).

Dodatkowo w Birmingham znaleziono oxandrolone oraz trenbolone, w Brighton winstrol oraz nandrolone, w Manchesterze i Newcastle: masteron (drostanolone) [5].

Mechanizm działania DMAA – receptory alfa, beta adrenergiczne

Badania przeprowadzone w latach 40 i 50’ XX wieku dowiodły, iż DMAA działa jak sympatykomimetyk, naśladuje działanie noradrenaliny-zarówno obwodowo, jak i w CNS. Może wpływać na podniesienie ciśnienia krwi poprzez zwężenie naczyń obwodowych. Może zwiększać tętno poprzez stymulację serca oraz zwiększać poziom cukru we krwi. Wszystkie receptory β-AR są pobudzane przez endogenne katecholaminy – pochodzącą głównie z zakończeń włókien współczulnych noradrenalinę i uwalnianą z rdzenia nadnerczy adrenalinę [8].

Noradrenalina w ustroju:

• prowadzi do skurczu naczyń krwionośnych, poza naczyniami wieńcowymi,
• podwyższa skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi,
• zwiększa kurczliwość serca,
• może prowadzić do bradykardii (odwrotnie niż w przypadku badania na izolowanym sercu),
• wywiera silniejszy wpływ niż adrenalina na receptory β1-adrenergiczne,
• noradrenalina wywiera słabe działanie na receptory β2-adrenergiczne,
• wywiera silniejszy wpływ niż adrenalina na receptory β3-adrenergiczne (wg Mutschlera), z kolei niektóre źródła podają, iż porównywalny [8].

W skrócie: na podstawie E. Mutschler “Farmakologia i toksykologia” WYD. III oraz  Goldmana i Gilmana.

Receptory β2 wiąże się ze zwiększonym rozpadem tłuszczu, a to może tłumaczyć słabe działanie noradrenaliny na lipolizę. Dla spalania tkanki tłuszczowej podskórnej kluczowa jest tylko adrenalina [7]. Zarówno receptory β1 jak i β2 mogą być arytmogenne. Niestety, nadmierne pobudzenie wspomianych receptorów niesie za sobą efekty: zwiększenie częstości oraz siły skurczu serca (efekty: chronotropowy i inotropowy) oraz zmiany czasu rozkurczu serca (efekt luzitropowy) [8].

Receptory alfa 1 i alfa2 – typowy antagonistą jest johimbina, wykazuje silniejszy wpływ na receptory alfa2. Nieselektywnie działają na nie efedryna, adrenalina, noradrenalina, dopamina (alfa1). Pośrednio i nieselektywnie na te receptory działa amfetamina, metamfetamina.

Receptory beta1 – ich pobudzenie zwiększa częstość pracy serca, siłę skurczu i prędkość przewodzenia impulsów. Typowi agoniści beta1 to: prenalterol, ksamoterol, izoprenalina, dobutamina. Jeśli chodzi o endogennych agonistów: to noradrenalina > adrenalina [8,9]. Częściowym agonistą receptorów β1 jest efedryna. Pośrednio i nieselektywnie na te receptory działa amfetamina, metamfetamina, dopamina.

Receptory beta2 – ich pobudzenie powoduje rozkurcz naczyń wieńcowych, oskrzeli i macicy, jak również rozszerzenie naczyń krwionośnych np. w mięśniach. Pod względem metabolicznym pobudzenie receptorów beta2 prowadzi do zwiększonej lipolizy komórek tłuszczowych, rozpadu glikogenu w mięśniach (glikogenolizy), także pobudzenia glikogenolizy w wątrobie oraz glukoneogenezy w wątrobie. Typowi agoniści receptorów β2 to: salbutamol, clenbuterol, bametan, reproterol, salmeterol, terbutalina, fenoterol, prokaterol, izoprenalina [8]. Jeśli chodzi o endogennych agonistów: to adrenalina > noradrenalina [9]. Częściowym agonistą receptorów β2 jest efedryna. Pośrednio i nieselektywnie na te receptory działa amfetamina, metamfetamina.

Receptory beta 3 – rozmieszczone np. w tkance tłuszczowej, ich pobudzenie aktywuje lipolizę. Agoniści β3 to: noradrenalina oraz adrenalina, dodatkowo: mirabegron [10], BRL 37344, cyjanopindolol, SR 58611, CL 316243, CGP 12177, ZD 2079 [8]. Takie działanie wykazuje również sibutramina. Uwaga: prawdopodobnie receptory β3 są kluczowe dla spalania tkanki tłuszczowej; na powierzchni brązowej i białej tkanki tłuszczowej zidentyfikowano właśnie receptory beta3 (ponadto w pęcherzu, być może są także w innych tkankach) [10].

Receptory alfa i beta pobudzają np. etylefryna i oksylofryna [9].

Dla porównania:

• amfetamina uwalnia aminy katecholowe (noradrenalinę i dopaminę) oraz serotoninę (dodatkowo hamuje wychwyt neuroprzekaźników). A więc określa się ją jako substancję działającą pośrednio – do tej samej grupy należy tyramina,
• z kolei efedryna nasila uwalnianie noradrenaliny z zakończeń włókien współczulnych oraz wpływa na receptory alfa i beta adrenergiczne (nieselektywnie). Wbrew obiegowym opiniom, efedryna jest stosunkowo słabym częściowym agonistą receptorów beta1 i beta2 adrenergicznych nie posiada działania na receptory beta-3 adrenergiczne.

Czy DMAA jest niebezpieczne dla zdrowia?

W czerwcu 2012 roku DMAA (1,3-dimethylamylamina) zostało zakazane do stosowania w suplementach diety w Australii [1]. W wielu innych krajach wycofano ją z obrotu. Powód? Jest niebezpieczna dla zdrowia. Jest to bezsensowny argument. Zielona herbata jest względnie bezpieczna dla zdrowia, ale ekstrakty z niej bywają przedawkowywane przez ludzi. Skutki? Z 34 spraw dotyczących uszkodzeń wątroby, 27 z nich oznaczono jako prawdopodobnie związane z zieloną herbatą, a 7 spraw możliwie związane z zieloną herbatą [11]. Czy to znaczy, że zielona herbata jest groźna? Raczej, że niektóre osoby nie powinny po nią sięgać i jej przedawkowywać! Z kolei z produktami Herbalife wiąże się 11 dobrze udokumentowanych przypadków uszkodzeń wątroby o różnej etiologii. Groźny dla życia jest alkohol, papierosy – zabijają miliony ludzi rocznie. Czy ktoś je wycofuje ze sklepów? Dziwnym zbiegiem okoliczności nie – przynoszą zbyt duże wpływy do budżetu. Groźne są niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki uspokajające i przeciwlękowe oraz opioidowe leki przeciwbólowe – także zabijają dziesiątki tysięcy osób rocznie, w samym tylko USA.

W 2010 roku w USA:

• Oksykodon (opioidowy lek przeciwbólowy) zabił 5 256 osób – co stanowiło 13,7%,
• Metadon (opioidowy lek przeciwbólowy) zabił 4 408 osób – co stanowiło 11,5%,
• Kokaina zabiła 4 312 osób – co stanowiło 11,2%,
• Alprazolam (triazolowa pochodna benzodiazepin; lek uspokajający) – zabił 3 677 osób –– co stanowiło 9,6%,
• Heroina – zabiła 3 020 osób, 7,9%,
• Morfina (opioidowy lek przeciwbólowy) – zabiła 2 941 osób, 7,7%,
• Hydrokodon (opioidowy lek przeciwbólowy) –zabił 2 844 osoby, 7,4%,
• Fentanyl (syntetyczny lek przeciwbólowy z grupy opioidów) – zabił 1 645 osób, 4,3%,
• Diazepam (lek przeciwlękowy, pochodna benzodiazepiny) – zabił 1 448 osób
• Metamfetamina – zabiła 1 388 osób, 3,6%.

Dane cytowane za: Warner M. i wsp. „Drugs Most Frequently Involved in Drug Overdose Deaths: United States, 2010-2014”  [2].

Metaanaliza dotycząca DMAA uwzględniła 842 artykuły, po wykluczeniu duplikatów. Osiem z nich opisywało przypadki z oddziałów ratunkowych. U większości z „poszkodowanych” objawy ustąpiły samoczynnie po odstawieniu DMAA. Większość z badań przynosi niejednoznaczne rezultaty jeśli chodzi o analizę wpływu geranium na zdrowie, a dane dotyczące niepożądanych skutków stosowania DMAA u człowieka są nikłe [1].

Cóż, wylano dziecko z kąpielą, jako kolejna znakomita substancja DMAA wylądowała na czarnym rynku, obok efedryny czy sibutraminy.

W podnoszeniu ciężarów w ostatnich kilku latach na geranium złapano m.in.:

• MALALLA Jehad Ali Abdulla Hasana,
• KHALIL El Maoui,
• NIZOM Sangova,
• WALZER Libora,
• MASOUD Mohammeda,
• VEGA MORALES Geralee (kobieta),
• LAPIKOV Dmitry,
• VIDANAGE Chinthana Geeta [13].

Administrator serwisu uznaje zjawisko dopingu i stosowania niedozwolonych substancji w sporcie, a także wbrew zaleceniom medycznym, za skrajnie naganne, nieuczciwe i niemoralne. Jakiekolwiek  informacje zawarte w artykułach dotyczących dopingu i farmakologii nie mogą być traktowane ani służyć jako instruktaż. Treść artykułów przedstawia jedynie zebrane informacje dotyczące powyższego tematu. Stosowanie dopingu niesie za sobą ryzyko utraty zdrowia oraz w wielu przypadkach nawet utraty życia.

Referencje:

1. Have prohibition policies made the wrong decision? A critical review of studies investigating the effects of DMAA. Int J Drug Policy. 2016 Nov 14. pii: S0955-3959(16)30309-7. doi: 10.1016/j.drugpo.2016.10.005.
2. „Drugs Most Frequently Involved in Drug Overdose Deaths: United States, 2010-2014.”  
3. Di Lorenzo C Drug Test Anal. 2013 Feb;5(2):116-21. doi: 10.1002/dta.1391. Epub 2012 Sep 3. Could 1,3 dimethylamylamine (DMAA) in food supplements have a natural origin? https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22941904
4. Austin KG  Drug Test Anal. 2014 Jul-Aug;6(7-8):797-804. doi: 10.1002/dta.1491. Epub 2013 May 22. Analysis of 1,3 dimethylamylamine concentrations in Geraniaceae, geranium oil and dietary supplements.
5. J.R.H. Archer, S. Hudson, O. Jackson, T. Yamamoto, C. Lovett, H.M. Lee, S. Rao, L. Hunter, P.I. Dargan, D.M. Wood  „Analysis of anonymized pooled urine in nine UK cities: variation in classical recreational drug, novel psychoactive substance and anabolic steroid use”. http://qjmed.oxfordjournals.org/content/108/12/929.long
6. https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/7753#section=Pharmacology-and-Biochemistry
7. „Adrenaline but not noradrenaline is a determinantof exercise-induced lipid mobilization in humansubcutaneous adipose tissue“I. de Glisezinski1, D. Larrouy1, M. Bajzova3, K. Koppo3,4, J. Polak3, M. Berlan1,2, J. Bulow5, D. Langin1,3,M. A. Marques1, F. Crampes1,3, M. Lafontan1 and V. Stich
8. Barbara Malinowska, Hanna Kozłowska, Agnieszka Zakrzeska, Grzegorz Kwolek „Receptory β-adrenergiczne w układzie krążenia.Udział niewrażliwych na propranolol receptorówβ-adrenergicznych w regulacji układu krążenia“.
9. E. Mutschler “Farmakologia i toksykologia” WYD. III
10. Aaron M. Cypess,1,* Lauren S. Weiner,1 Carla Roberts-Toler,1 Elisa Franquet Elía,2 Skyler H. Kessler,1 Peter A. Kahn,3 Jeffrey English,2 Kelly Chatman,4 Sunia A. Trauger,4 Alessandro Doria,5 and Gerald M. Kolodny2  „Activation of Human Brown Adipose Tissue by a β3-Adrenergic Receptor Agonist” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4298351/
11. Int J Mol Sci. 2016 Apr; 17(4): 537.Published online 2016 Apr 9. doi:  10.3390/ijms17040537PMCID: PMC4848993 Hepatotoxicity by Dietary Supplements: A Tabular Listing and Clinical Characteristics https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4848993/
12. http://list.wada-ama.org/list/s6-stimulants/
13. http://www.iwf.net/anti-doping/sanctions/